معماری اسلامی و 8 نمونه برجسته
در کنار این تغییرات محتوم و نا گزیر ، گاه ابداعات بی ارزش و بی مایه ای مانند استفاده از عناصر سمبلیک در دکوراسیون داخلی مسجد ایرانی نیز در مساجد مدرن ایران به چشم می آموزش طراحی تاسیسات مکانیکی خورد. از آن جمله می توان به استفاده بی مورد از گنبد و گلدسته در مساجد آنهم بشكل كاذب و کاملا ابتدایی اشاره نمود. هنر کاشی کاری معقلی را می توان مکمل کارها و تزییناتی دانست که در انواع نما سازیها و پوشش های خارجی و داخلی به کار گرفته می شود . از قرن چهارم و پنجم هجری برای زیبا سازی و نما سازی ساختمانها ، از روش تزیینات آجری دور درج چینی بناها استفاده می شده است. نکته قالب توجه در اینجا این است که آنها در این مورد به اوصاف بهشت نیز تظری داشته اند و در این راستا نقوش اسلیمی را وارد کاشی کاری ایرانی شد و این نقوش زیبا در طرح کاشی سنتی که همواره زینت بخش معماری اسلامی به ویژه مساجد بوده است به خوبی نمود یافته.
- مهمترین مسأله در ساختن کاخ ها ،به ویژه از عهد صفوی به بعد ،تزئین با کاشیکاری ،گچبری ،ایینه کار وسنگ کاری است.
- هنر کاشی کاری معقلی را می توان مکمل کارها و تزییناتی دانست که در انواع نما سازیها و پوشش های خارجی و داخلی به کار گرفته می شود .
- البته گاهی از سنگ و آجر برای پوشاندن کف بازار و حجره‌ها استفاده می‌کردند.
- رواق ها به فضاهایی سرپوشیده در امکان مذهبی یا مساجد گفته میشود که در اطرف میانسرا یا صحن ساخته می شدند و دارای ستون های متعددی هستند.دهانه رواق ها رو به صحن است و درِ ورودی مسجد را به شبستان متصل می کنند.
- این طاق‌ها عمدتاً برای پوشاندن خانه‌ها و آب انبارها مورد استفاده قرار می‌گرفت.
هنگامی که بناهای اصلی معماری ایرانی اسلامی بررسی میشود، روابط هندسی پیچیده‌ای را می‌توان در آنها دید. روابط هندسی که سلسله مراتبی از فرم و تزئینات را آشکار می‌کند. شبستان گنبددار مسجد جامع قزوین (۴۹۴) شامل حاشیه ای تزیینی از کاشیهای فیروزه ای رنگ کوچک است و از نخستین موارد شناخته شده استفاده از کاشی در تزیینات داخلی بنا در ایران اسلامی است. در قرن ششم هجری، کاشیها یا لعابهای فیروزه ای و لاجوردی با محبوبیتی روزافزون و رو به رشد و به صورت گسترده در کنار آجرهای بدون لعاب به کار گرفته شد. تا اوایل قرن هفتم هجری، ماده مورد استفاده برای ساخت کاشیها گل بود؛ اما در قرن ششم هجری، استفاده از ماده ای دست ساز مشهور به «خمیر سنگ» یا «خمیر چینی» معمول شد و در مصر و سوریه و ایران مورد استفاده قرار گرفت.
احداث سردابه بیشتر در آرامگاه‌های ناحیه شمال و آذربایجان مرسوم بوده‌است. ساخت کاروانسرا با توجه به اوضاع اجتماعی، اقتصادی و مذهبی، از روزگاران قدیم در ایران مورد توجه خاص بوده‌است. به‌طور کلی کاروانسراها به دو گروه برون‌شهری و درون‌شهری تقسیم می‌شوند. کاربری‌ها مسجد، آرامگاه، مدرسه، کاخ، کاروانسرا تشابه عملکردی در گستره جهان اسلام دارند. مانند مهندس،معمار،بنا،سرکارگر،سنگکار،گچکار،کاشی کارو کارگر ساده که هر یک مسئولیت خاصی داشتند. از قرن هشتم هجری به بعد نسب ضریح چوبی در روی مزارها به صورت سمبلیک متداول شد.صندوق های چوبی منبت کاری شده نام بسیاری از درود گران هنرمند را برخود دارد.